“We moeten nú iets doen aan de opwarming van de aarde. Over tien, twintig jaar is het te laat om een klimaatcatastrofe te voorkomen.” Volgens TEDx-Haarlem spreker Ernst-Jan Kuiper is de vraag die we onszelf moeten stellen hard, maar simpel: “Wil je dat je kinderen nog een kans hebben op een normaal leven of niet?”
Klimaatwetenschapper Ernst-Jan is in Nederland één van de woordvoerders van de klimaatbeweging Extinction Rebellion. Deze geweldloze beweging is overgewaaid uit het Verenigd Koninkrijk. Zij probeert overheden wereldwijd te bewegen de klimaatcrisis aan te pakken en niet morgen, maar nú in actie te komen. De klimaatklok tikt door: het is één voor twaalf!
Je schetst een somber beeld van de nabije toekomst. Kunnen we het tij nog keren?
“Het enige wat je kunt doen is de schade beperken. De opwarming van de aarde heeft grote gevolgen voor het klimaat en de biodiversiteit. Daarbij komt dat de armste mensen als eerste de gevolgen voelen van de klimaatcrisis die door de rijke westerse landen in gang is gezet. Zij hebben er geen schuld aan, maar krijgen wel te maken met problemen als extreme droogte of overstromingen. Je ziet nu al dat aanhoudende droogte in landen als bijvoorbeeld Guatemala en Honduras mensen dwingt om te vluchten naar Noord-Amerika. Deze mensen zijn klimaatvluchtelingen. Het wrange is dat ze in Mexico aan de grens worden tegengehouden door het land met één van de meest vervuilende economieën ter wereld!”
Maar wat zou de overheid kunnen doen? Hebben mensen geen eigen verantwoordelijkheid?
“Natuurlijk kunnen mensen ook hun eigen verantwoordelijkheid nemen door bijvoorbeeld met het OV te reizen, minder vlees te eten, minder te vliegen en op deze manier hun CO2 voetafdruk te verkleinen. Maar veel mensen zien niet de échte ernst van de zaak in. Bovendien is het positieve gevolg van deze manier van leven voor henzelf niet direct merkbaar, zoals wel het geval is als je bijvoorbeeld stopt met roken.
De overheid doet alsof ze goed bezig is en ervoor zorgt dat de klimaatverandering binnen de veilige marges blijft. Dus haar boodschap is ‘ga maar rustig slapen en zet Netflix aan. Alles is onder controle’. Maar dit is aantoonbaar niet waar. De overheid doet weinig tot niets om haar burgers te beschermen. Economische belangen gaan nog steeds voor ecologische. Hierdoor is de overheid geen partner op weg naar een duurzame samenleving, maar eerder een obstakel. Ondanks de ondertekening van het klimaatakkoord van Parijs, worden zelfs de meest minimale doelstellingen niet gehaald. Hierdoor brengt de overheid de toekomst van onze kinderen in gevaar.”
Waarom heb je je aangesloten bij Extinction Rebellion?
“Ik heb geologie en klimaatfysica gestudeerd en promoveerde op het onderwerp ‘de ijskap van Groenland’. Tijdens mijn studie ontdekte ik hoe groot het klimaatprobleem echt is en ik werd steeds bezorgder. Ik ging meelopen met klimaatmarsen en schreef open brieven over klimaatverandering, maar niemand luisterde en ‘legaal’ protesteren helpt niet. Dan krijg je van de regering niet meer te horen dan ‘bedankt, we hebben de boodschap gekregen’.
Het is een misvatting te denken dat activisten onwetende, geitenwollen sokken dragende types zijn. Klimaatactivisten zijn juist over het algemeen goed geïnformeerd. Zij weten hoe serieus de bedreiging is. Anders ga je niet de straat op om te protesteren. Dat dit nodig is, leert de geschiedenis ons. Het zijn massa-protesten geweest die alle grote sociale veranderingen teweeggebracht hebben.”
Wat wil Extinction Rebellion bereiken?
“We willen politieke erkenning voor het probleem. De overheid moet de waarheid over het klimaat vertellen en de ‘klimaatnoodtoestand’ uitroepen. Daarnaast moet de CO2-uitstoot al in 2025 zijn teruggebracht naar nul en we willen een burgerraad vormen, die meebeslist over het te voeren beleid. In het Verenigd Koninkrijk is Extinction Rebellion al erg groot en we hopen op een domino-effect in andere landen.”
Wat ga je delen bij TEDxHaarlem?
“Vertellen waarom activisme de meest effectieve manier is om verandering te realiseren. De tactieken van Extinction Rebellion lijken heel radicaal, maar zijn eigenlijk heel rationeel.”
Ernst-Jan Kuiper is spreker op TEDxHaarlem op 4 maart 2020 in de Philharmonie.
Interview: Carla Visser
Foto: Marjory Haringa
